خاتمی و هاشمی

شاید کمی دیر شده باشد
این روزها کارنامه خاتمی را از جهات بسیاری مورد بررسی قرار داده اند که گاهی مهر قبول و گاهی نمره مردودی به آن داده شده است.

من فقط اینجا می خواهم 8 سال هاشمی را با 8 سال خاتمی مقایسه کنم.

ما بعد از سال 68 وارث یک کشور جنگ زده شدیم و از طرف دیگر پس ماندهای ذهنی اندیشه های چپ در میان مردم جریان داشت. اقتصاد بسته دولتی یگانه راه رهایی مردم از فشار اقتصادی شناخته می شد. هنوز شوروی به عنوان سردمدار مبارزه با امپریالیسم و دنیای غرب فرو نریخته بود و ...

فرض کنیم در آن شرایط کسی همچون خاتمی چنین شعارهایی را سرلوحه کار خود قرار می داد و به میدان انتخابات می آمد. قدر مسلم توفیق چندانی نمی یافت.

8 سال سازندگی با همه تورم ها، بی عدالتی ها و فشارها بر طبقات پایین جامعه ادامه یافت تا 76 که دوم خرداد پدید آمد. نکته ای که مغفول ماند این بود که همین طبقات پایین جامعه آرام آرام و آزادانه ویدئو نگاه کردند، به موسیقی جدید گوش دادند، به لباسهای خود طرحها و رنگهای تازه زدند و اکثرا دارای فرزندان دانشجو شدند که اینها خود به خود بزرگ شدن طبقه متوسط را در پی داشت و طبیعتا واجد حقوقی تازه از جمله آزادی بیان و آزادیهای اجتماعی. اینها همه موجهایی بودند که پی در پی  درمی رسیدند و انتظار می آفریدند. خاتمی برآمده این خواسته ها بود. البته این که بعد چه اتفاقی افتاد و آیا او توانست از پس توقعات برآید مجال دیگری می طلبد.

من همه این اتفاقات را به حساب کسی می گذارم که اولویت آن روزها را به درستی تشخیص داده بود و آن دادن آزادی به مردم از دریچه اقتصاد بود و اینکه معیشت مردم شرط لازم رسیدن مردم به رشد پایدار است. او وزارتخانه های اطلاعات، خارجه، کشور و ارشاد را به کسانی سپرد که در حقیقت از مجاری قانونی دیگری برنامه می گرفتند ( و می گیرند!) و با فراغ بال به امور اقتصادی پرداخت و به همین دلیل سعید امامی ها رشد کردند و کرباسچی ها پدید آمدند. این روزها دقیقا مشخص شد که حتی اگر وزیر کشور هم از خود باشد باز هم نهادهایی هستند که توانایی برگزاری انتخابات را داشته باشند.

چنانکه دیدیم در دوره دوم ریاست جمهوری، دغدغه اصلی خاتمی پرداختن به نان مردم بود که به علت عدم همکاری دو قوه دیگر و فقدان شیخوخیت خاتمی با مشکلات فراوان و عدیده مواجه می گردید.

به نظر من افشای قتلهای زنجیره ای محصول رای 20 میلیونی و مطبوعات آزاد بود تا تلاش خود خاتمی چه اینکه در توقیف فله ای مطبوعات پافشاری و اصرار چندانی از او ندیدیم حتی در ماجرای کوی دانشگاه که داغ دل دانشجویان بود و هست، هیچ عمل موثری انجام نداد و به قول خود راهی را رفت که از درون نظام گذشت.

رنگها و آزادی نسبی موجود در فضای امروز را نمی توان به پای تنها او نوشت.

خاتمی با هاشمی تفاوت چندانی نمی کرد البته این روزها با اخلاق جدید سیاسی روبرو هستیم که باید به انتظار نشست تا ببینیم کسی که حتی حاضر نیست برای دیدار مقامات کشورهای خارجی تشریفات قائل شود در مقابل این فرهنگ 8 ساله چه خواهد کرد. آیا می تواند ؟